ประเภทการปีนผา หลักๆ อาจจะมี แค่แบบใช้เชือกกับไม่ใช้เชือก หรือ บางคนอาจจะแยกผาจริง ผาจำลองก่อน แต่รวมๆแล้ว ประเภทย่อยๆทั้งหลายก็จะมี ประมาณในบทความนี้
Bouldering คือการปีนโดยไม่ใช้เชือก ที่ความสูงไม่มากนัก ประมาณ 3-5 เมตร แต่หลังๆมานี่เริ่มมีการปีนที่สูงมากประมาณ 10 เมตร ก็จะเรียกว่า High Ball ซึ่งโดยปกติแล้วเวลาปีนในผาจำลองจะทำพื้น ที่รองไว้ด้วย ฟองน้ำ หรือวัสดุ ที่รองรับแรงกระแทกได้เวลาตกลงมา ก็จะไม่บาดเจ็บ หรือ อาจจะมี เบาะใหญ่ๆที่เรียกว่า crash pad เลื่อนไปมาได้ ส่วนการปีนผาจริงนั้น คนปีนก็จะแบก crash pad ไปด้วย เพื่อรองรับแรงกระแทก
ประโยชน์ที่ได้จากการปีนแบบ Bouldering ความแข็งแรง ความอดทน และเทคนิคการปีน ซึ่งจำเป็นในการปีนผาสูง ถ้าหากได้ Bouldering เป็นประจำและฝึกร่างกายอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยทำให้ทักษะการปีนหน้าผาพัฒนาได้อย่างรวดเร็ว
แผ่นที่นั่งอยู่นั่นคือ Crash Pad
นี่ก็ เกือบๆ high ball
Top roping ก็ คือการปีนแบบใช้เชือก โดยที่เชือกจะห้อย มาจาก ด้านบนสุดของ เส้นทางที่จะปีนอยู่แล้ว ปลายเชือกทั้ง 2 ด้านจะ อยู่ที่พื้น เวลาจะปีนผู้ปีน (climber) จะผูกเชือกด้านนึงเข้ากับตัวเอง และจะมีคนจับเชือกอีกฝั่ง(belayer) อยู่อีกด้าน การปีนแบบนี้เหมาะสำหรับมือใหม่ เพราะมีความปลอดภัยสูง สามารถเพิ่มความมั่นใจในการขึ้นที่สูง และพัฒนาฝีมือและร่างกายได้
Lead Climbing คล้ายกับ top rope ต่างกันที่ เชือกจะไม่ได้ห้อยมาจากด้านบน เชือกจะกองอยู่กับพื้น คนปีน จะต้องปีนขึ้นไปพร้อมเชือก แล้วค่อยๆเอาเชือกไปคลิปไว้กับอุปกรณ์บนหน้าผาที่เตรียมไว้แล้วตามทางที่ปีนขึ้นไป การปีนแบบนี้ จะมีความยากกว่าการปีน แบบ Top Rope เพราะจะใช้แรงมากกว่าในการปีน รวมถึงใช้พลังใจมากกว่าด้วย ซึ่งสร้างได้จากการฝึกฝนบ่อยๆทั้ง จากการ Top Rope และ Bouldering การปีน Lead Climbing เวลาตกก็จะตกลงมามากกว่า Top Rope
ในการ Lead Climbing การปีนผาจริงกับผาจำลองจะต่างกันนิดนึง ตรงที่ ผาจำลองในยิมจะมี quickdraw ติดไว้แล้วเราแค่ปีนๆไปแล้วก็ เอาเชือกไปคลิปเลย แต่ผาจริงส่วนใหญ่จะมีแค่ตัว bolt ติดไว้ เราต้องปีนไป เอา quickdraw ไปคลิปก่อน แล้วค่อยตามด้วยเชือก
หวานกำลังคลิปเชือกเข้า Quickdraw
Free Climbing (trad) จะคล้ายๆกับ Lead Climbing เพียงแต่ บนหน้าผาจะไม่มีอุปกรณ์เพื่อช่วยป้องกันการตกถึงพื้นเอาไว้ ผู้ปีนต้องทำการติดตั้งลงไปเองตามซอกหิน จะใช้ cam, nut หรือใช้เชือกมัดๆกับ กิ่งไม้ รากไม้ที่แข็งแรงก็ได้ การปีนลักษณะนี้ต้อง ใช้ทักษะสูงทั้งในการใช้อุปกรณ์ ความพร้อมของร่างกาย เทคนิคการปีน และ ประสบการณ์
Free Solo คือการปีนหน้าผาแบบไม่ใช้เชือกคล้ายกับการปีน Bouldering แต่ต่างกันตรงที่ Solo เป็นการปีนไปบนผาสูง จนถึงยอดเขา การปีนแบบจึงนี้ไม่นิยมมาก เพราะจะมีอันตรายมาก ผู้ที่ปีนแบบนี้จะต้องมีความชำนาญอย่างมาก ความมั่นใจและจิตใจที่เกิน 100
การปีนแบบนี้ไม่มีที่ไหนแนะนำ เพราะมันเสี่ยงเต็มๆ พลาดทีก็ ลาก่อน แต่คนที่ปีนแบบก็ยังมี แต่ก็เป็นส่วนน้อย ที่ตายไปแล้วก็มี บางคนเลิกปีนแบบนี้ก็มีเพราะระลึกได้แล้วว่า ควรถึงจุดที่พอ
รูปจาก national geographic
Deep Water Solo การปีนแบบนี้จะเรียกว่าเป็น Bouldering แบบ Super High Ball ก็ได้ หรือ เป็น Free Solo ก็ได้ การปีนแบบนี้คือการปีนไม่ใช้เชือก แต่ปีนไปบนผาที่สูงมาก ส่วนที่น่าสนใจของการปีนคือผาที่ปีนเป็นผาที่ติดน้ำลึก จะเป็นทะเลหรือ lake ก็ได้ เพราะฉนั้น เลยไม่ต้องการคน Belay เวลาตกจะตกลงในน้ำแทน Deep Water Solo ที่ดังๆของไทยคือที่ ไร่เลย์ กระบี่
Ice Climbing อันนี้ก็แปลตรงตัวเลยคือปีนน้ำแข็ง เป็นการปีนที่จะใช้ทักษะ ต่างไปจากปีนผาธรรมดา ต้องมีอุปกรณ์ที่สำคัญที่เพิ่มคือ
Crampons มันคือ ที่ครอบรองเท้า จะเป็นเหล็ก หรือวัสดุอื่นก็ได้ ที่ แข็งและแหลม เอาไว้เตะ เพื่อเกาะน้ำแข็ง
รูปจาก website http://www.backcountry.com/
Ice Tool ก็คล้ายๆ เคียวเกี่ยวหญ้าบ้านเราล่ะ เอาไปเจาะน้ำแข็งเกาะๆขึ้นไป
รูปจาก website http://www.backcountry.com/
ส่วนพวกปีนที่แบบไป Evereset นี่ ไม่นับเป็น Ice Climbing อันนั้นเป็น Trekking
Multi Pitch การปีนแบบนี้จะเป็นขั้นกว่าของ Lead และ Trad กว่ายังไงคือ ผาที่ปีนนี่จะสูงมากๆ โค-ตะ-ระ สูง โดยปกติเชือก 1 เส้น สมมติยาว 100 เมตร เพราะฉนั้นเวลาปีน 1 ครั้ง ขึ้นไป อย่างมาก เพื่อความปลอดภัย จะปีนขึ้นไปไม่ถึง 100 เมตรเต็มๆหรอก เพราะฉนั้น ถ้าอยากปีนผา สูง 1,000 เมตรทำยังไง
จากคณิตศาสตร์ ประถมแล้ว ก็ใช้เชือก 10 เส้น สิ......
ไม่ใช่ละ จริงๆคือ การปีนแบบนี้ จะมีจุดพักเป็นระยะขึ้นไป จุดพักนี่เพื่อให้คนที่ปีนขึ้นไปคนแรก จัดระบบระเบียบ เพื่อ Belay คนที่อยู่ข้างล่าง ให้ปีนขึ้นมายังจุดเดียวกัน ถึงตอนนี้นับเป็น 1 pitch
แล้วก็ทำซ้ำไปเรื่อยๆ ใช้เชือกเดิม ปีนนำไปคนนึง อีกคนปีนตาม จะมี กี่ Pitch ก็ ว่ากันไป บางทีวันเดียวปีนไม่เสร็จ ก็นอนบนหน้าผากันนั่นล่ะ ขี้ เยี่ยว กิน บนนั้น (ถ้าพิมพ์สลับ นอนกินขี้เยี่ยว อาจจะเข้าใจผิดได้) ในรูทอาจจะ เจาะฝัง Bolt ไว้ให้แล้ว หรือ ที่อเมริกาส่วนใหญ่ไม่เจาะให้ ก็ Trad กันไป มีเพื่อนจากฝรั่งเศษมันบอกว่าแถวยุโรป Route สูงมากๆก็มีคนเจาะ Bolt ไว้ให้แล้ว
ยกตัวอย่าง Dawn Wall เป็นผาที่ตอนนี้ได้ชื่อว่าเป็น Big Wall Free Climb ที่ยากที่สุดในโลก แต่เมื่อต้นปี 59 ที่ผ่านมาก็มีมนุษย์คู่แรกปีนสำเร็จไปแล้ว(หลังจากพยายามมา 7 ปี)โดยรอบนี้ใช้เวลา 19 วัน มีทั้งหมด 32 Pitches สูง 762 เมตร
รูปจาก http://www.climbing.com/
